Tuesday, April 26, 2011

SEX

Hmuhnawm thuah chuan mihring saruak thlalak, han khawsa vel hi chu a hmuhnawm thawkhat zawng a ni. Phat rual a awm lova, sakhuana lama kan hruaitute thleng  pawhin mihring an nih ve hlawm miau avangin hetiang lam hmuhnawm ti lo hi an vang viau ta ve ang. Kan nihna hi ngun deuhvin i han chhut vang vang teh ang. Chanchinbu kan han chhiar a, ‘pawngsual’ tih awmna hi chuan chhiar a hlawh deuh a, thildang pawh bih leh chuang tawh lovin kan han keu nghal a. Kan mit latu te hi hetiang lam hi a ni tlat. Mizote chauh kan ni lova, hnam dang zingah pawh hei hi a dik ve tho. Hei vang hi a ni ta ve ang, sex bu te, sex movies te, sex ngialngan deuh hlek awmna movie te hralh a kal em em zel na chhan te pawh hi. Kan magazine leh lehkhabu kawmte pawh hi sexy hlawm tawh tak a ni. Inhiptawn tura siam ta na chu kan hiptawn narawh-mipa leh hmeichhia hi ! Patar thukhawm zingah pawh nula malmum nalh deuh an han pen lan haih haih mai chuan boruak hi a dang nghal zar zel  a. Ni e, kan mit it zawng leh hmuh duh zawng hi hetiang lam hi a ni tlat a. Pawngsual punlunna chhan ber pakhat pawh hi sex movies chi hrang hrang vang hi a ni a. Kum tling lo khawih duhna thinlung te thleng hian heng movie tha lo enthinna rah hi a ni chawk mai. Heta tanga lang chiang em em chu, “mi pangngai tak pawh mi rilru piangsualah a siam thei” tih hi a ni. Fimkhur a ngai a, inventhiam a pawimawh ta a ni. Mipat hmeichhiatna kawnga awmnem deuh hi mi entawntlak leh ngaihsanawm an ni ngai lova, nulat tlangval laia sex lama insumna nei map lova lo cheng hnih hman mai mai te hi a hmangtuin sualah ngai lo mahsela, khawtlang ngaihah thil zahpuiawm, kan biak Pathian hmaah ngat phei chuan kan dinpui ngam hauh loh tur a nih avangin insum hram hram tur a ni. Nulat tlangval inhmangaihna kawngah a mawi tawk, a sual dai lo tawka invawn thiam kan mamawh a. Mi pawn an tih vang hian sual hi thil tha a nih phah ngai lo. A nihna a ngai reng a, sual a ni reng tho a ni. Hei vang hian inngaizawngte tan inkawm dan tawk thiam a ngai a, mahni thianghlimna hloh thak khawpa inneih hmaa khawsak hian hlimna tluantling thlen aiin inchhirna a thlen fova, ser nung, dam chhung daih neihna a ni.


Monday, April 18, 2011

ITS HARD LETTIN' U GO- Bon Jovi

Its hard letting you go
It ain’t no fun lying down to sleep
And there ain’t no secrets left for me to keep
I wish the stars up in the sky
Would all just call in sick
And the clouds would take the moon out
On some one-way trip

I drove all night down streets that wouldn’t bend
But somehow they drove me back here once again
To the place I lost at love and the place I lost my soul
I wish I’d just burn down this place that we’d called home
It would all have been so easy
If you’d only made me cry
And told me how you’re leaving me
To some organ grinder’s lullaby.

*     Its hard so hard, its tearing out my heart
        Its hard letting you go

Now the sky, it shines a different kind of blue
And the neighbor’s dog don’t bark like he used to
Well me these days- I just miss you
It’s the night that I go insane
Unless you are coming back for me
That’s one thing I know that won’t change

*     Its hard so hard, its tearing out my heart
        Its hard letting you go

Now some tarot card shark said I’ll draw you a heart
And we’ll find you somebody else new
But I’ve made my last trip to those carnival lips
When I bet all that I had on you

Monday, March 28, 2011

‘YES WE CAN'


- Andrew Fanai-

Kum 1972 daih tawh khan United Farm Workers (UFW) ho chuan an hotupa Cesar Chavez-a hovin Phoenix, Arizona ah ni 24 chhung chawnghei-in America sorkar in Farming chungchanga a policy an protest a; chuta an auhla (slogan) chu "Sí se puede" (Spanish for "Yes, it can be done") tih a ni. 2008 a Democrats US Presidential candidate Barak Obama chutih laia Senator chuan New Hampshire Democratic Primary Election-ah chuan he thupui zul hian ‘Yes we can’ (Lehlin kher pawh a tul lem em ni?) slogan chu a rawn phawrh (launched) veleh ta a. America ram hian ‘CHANGE’ a mamawh a, chu chu kan thlen tir thei a ni (Yes we can), tiin a rawn au chhuak ta a ni. Obama hian a Presidential campaign chhung zawng khan a secondary slogan ah a hmang anih kha. Chu slogan hmang chuan February 2, 2008 chuan Black Eyed Peas member will.i.am chuan Dipdive.com leh Youtube ah ‘Yes We can’ (We can ‘08) music video pawh chu a rawn released ve leh ta bawk a. Bob Dylan fapa Jesse Dylan’n rawn produced sakin first-ever Emmy Award for Best New Approaches in Daytime Entertainment a rawn hlawh chhuak ta hial anih kha.

Vawiinah chuan English thufing ‘Engmah hi theih loh a lo awm love” (Nothing is impossible) chu ‘A theih loh ti ti chu an daw duai’ (Impossible is nothing) hian a rawn thlak ta daih a. ‘Ka thei ani’, Yes We Can kan ti dawn ani. Pathianin Chakna, theihna (Potential), damna, finna, talent, remhriatna (creativity) min pe a, ka thei lovang hei hi chu(h)…ti a thalaite kan tlanchhe thin ka hmuh hian ka rilru a na thin. Vawiinah hian he editor ziakfung ka kuta dah anih ruala ka rilru-a lut hmasa ber chu Rahsiveng thalaite hi he chanchinbu hmang hian engtinnge Thupui-bulfuk (Principles-lehlin pawh a har hle mai- hmakhawthlir te pawh ti ila, goals, visions, dreams etc.) nei tura kan chawhthawh (inspired) ang a, chu kan thupui-bulfuk chu hlenchhuak turin ‘Yes we can’…tih auhla hi kan chemkawm atana inhmantir hi kumin a ka vision a ni.

Thalai tam tak te hi chuan naktuk pawh hi kan thlir pha meuh awm love, kan tal talin kan tal ve mawp mawp a, kan lum lumin kan lum a, kan ei ve leh teuh a, ‘thawhchhuah nei lo ei thla duak’ tih zawng zawng kan neih zova, a fuh lo a ni. ‘Tihtur neih loh hi Setana hmanraw tha ber a ni’ (Idleness is the devil’s workshop) tiin sap thufing chuan a sawi a. Tihtur ka neih lohna chhan chu hmathlir(dreams & visions) ka nei miau lova, thupui-bulfuk (principles) ka nei lova, ‘Cest la vie’ (This is life- ka nun alawm) tiin chapo takin neih nei chuang si lovin midang chanchin kan sawi peih em em a, ‘Future a bright lo em mai’.

William Carey-a, Khawvel missionary ropui ber a chhal ngam (Pioneer of Modern Missionary Movement) chuan a thupui atan ‘Pathian tan thil ropui tak tih tum la, a hnen atangin thil ropui beisei rawh’ (Attempt great things for God and Expect great things from Him) tih chu a nun khalhtu atan a hmang tlat a, India ram tana a thilpek (education, social reforms, agriculture, printing, translation etc) tluka hlu hi tuman India a la pe ngai lo an ti hial a ni. Beidawnna ruam ah, thihna thlan thim atang pawhin ‘Yes I can’, a ti tlat a, hetiang hlawhtlinna hi a tawpah chuan a khum ta hial a nih kha.

Thalai Kristiante ngat phei hi chu Paula hian min cho(challenge) nasa hle in ka hre thin, ‘Min tichaktu Krista-ah chuan engkim ka ti thei ani’ an ti thlawt mai a (I can do- a ti mai lova- all things a ti tawp mai a ni). Mihring tak pawha miin ‘ka thei ani’ an tih ngam chuan Krista ah chuan engmah hi huphurhawm a lo awm love. Chuvangin, thalaite’n Krista kan zuina kawngah tum mumal (Principles) nei ila, kan zirna kawngah, kan thiltih engkimah, kan hnathawhnaah thupuibulfuk nei ila, BRTF hovin ‘We dreams, we envisions and everyone enjoys’ an tih thin ang leh Martin Luther King Jr. in “I have a dream” a ti ang hian tum mumal neiin chumi chauh chu tinzawn (focus) ta ila. Kan tum tihlawhtling tur hian Krista-ah chuan ‘Kan hneh dawn ani, kan ti thei dawn ani ‘Yes we can’ tih vawng tlatin hmatiang in sawn dawn teh ang.


TLAWMNGAIHNA - My RADIO SPEECH - 22 march 2011

TUNLAI THANGTHARTE’N TLAWMNGAIHNA KAN TLACHHAM TA EM NI?

Introduction:
Tlawmngaihna, Mizote tan a hlu leh mawi ber mai hi, Mizo ni ve lo leh tlawmngaihna awmzia hre ve lo te tan chuan, thil atthlak, mahni in tih dawnna leh in tih hreawmna mai chauh niin a lang. Tlawmngaihnain kan nuna awmzia aneih thuk zia hre ve ngai lo tan chuan hriat thiam mai phak chi pawh a ni lo reng a ni. Mahse, tlawmngaihna chu, keini tan chuan, kan nun ze mawi ber, kan thil neih tha ber, kan tih dan tha ber, lei leh van leh khawi i hmunah pawh ni se, Mizo kan awm ve naah phawt chuan, kan ngaih hlut ber tur, kan chhawm zel leh hman zel atana thil duhawm ber a ni tlat si!
1.       
Defining Tlawmngaihna
Tlawmngaihna hre ngailote hnenah, Tlawmngaih na hi, tawngkam hnih khat lek chuan sawi fiah tawk a har hle awm e. Sapho chuan Tlawmngaihna kan tih ang chiah word nei lo mahse 'Altruism' an ti a. Chu chu "midangte tana inpekna, inphalna" emaw “Dawn lêt beiseina nei miah lova mi dang tana inpêkna” an ti. Tlawmngaihna chu ‘Mahni in hrechang lo hiala midangte tan- ngaihtuahna, tha leh zung leh thil neihte ui miah lova hman, pek leh sen. Thil hrang hrang leh chhan hrang hrang vanga mi mangang leh tanpui ngaite, an phut vang emaw, an ngen vang emaw leh an beisei vang emaw ni chuang lova, a thlawna tanpui leh an tana in pek. Hmuh theih loh nun chhungril lama ze mawi inthupin a rawn awm tir, thatna lam thil aia chhiatna lam thil tawkte tana in pek.
Tlawmngaihna hi Mizote chauhin nei ang hrima sawi an awm thin. Mahse, an nei lo ni lovin, “kan tih ang em em hi chuan an ti ve lo”, ti ila a dik zawk ang, he ‘chhungril thatna dan’ hi mihring ze rila bet tlat, mite tanpui duhna thinlung a ni a, hnam tinin an nei ti ila a sual tam awm lo ve. Naga ho chuan ‘Soba-liba’ an ti a, tlawmngaihna tlukpui thuak midangte tana inpekna thumal a ni, Hindu ho chuan ‘Niskama karma’ tih te ‘Dharma’ an tih te hian tlawmngaihna hi hrilhfiah chiah lo mahse chhul khat kual chu an nih a rinawm. Hnam dang nunphung nena khaikhin ralah chuan Mizote hian kan uar bikin kan chawivawng hle niin a lang. Chumi a lan chian em em na chu he tlawmngaihna hi kan chenna ramri kan pelh rual hian hmuh tur a vang pharh zel. Amaherawhchu tunlai thangthar hunah hian kan chenna ramri pel chu sawi loh, kan khawsakhona Zoramah ngei hian tlawmngaihna hi zawn chhuah fe a ngai tawh niin a lang, kan hun tawngin a zir ta nge ni? Tlawmngaihna hi kan tlachham ta em ni?
2.      
 Thangtharte’n Tlawmngaihna kan tlachham ta em ni?
Hla phuah thiam Rokunga chuan,
“Hmanah pipu lên lai ni khan,
I hmel nî ang a êng thin a;
Kan ram, kan hnam timawitu kha,
Thliah hnu chhâwl ang a chul zo ta,”
tiin tlawmngaihna chungchang sawiin‘a chul zo ta’ tiin ui tak chungin hla-in a phuah a.

A phuah hun lai hian pipu nun hlui tam tak hun inthlakthlengin a her liampui tawhin a rinawm. Tlawmngaihna hi kan Missionary-te pawh khan an ngaisângin tha an ti tak zet a. Kum 1935-a kan Missionary-te ngeiin Young Lushai Association (YLA, tunah YMA) an lo dinsakte pawh kha tlawmngaihna vawn nuntir zêl an tumna chi khat niin a lang. Amaherawhchu, chik taka chhui chuan chhan hrang hrang avangin tlawmngaihna hi kan Mizo nun, a bik takin thangtharte’n kan tlachham telh telh ta niin a hmuh theih a, heng chhiatni thatni ah te, hnathawhna hmunah te, aia upa te zahna leh duhsakna chungchangah te hian etc.

3.      Kan tlawmngaihna tlakhniam na chhan nia lang te lo chhui ho dawn ila:
A hmasa-in kan en ngai tak pakhat chu kan tunlai khawvelah hian Tlawmngaihna hi a la hman zel theih (practicable) em? Tih hi issue pawimawh tak niin a lang, tunlai thangtharte zinga tlawmngaihna tlak hniam chhan ni awm a lang kawng hrang hrang te lo chhui dawn ila-      
3.1.      Nun khaw chhuahna atan tlawmngaih a ngai:
Hmanlai chuan khaw tinin lal hran an nei theuh va, independent vekin an awm. Sorkar a awm lo. Lal leh upate kha sorkar an ni. Zawlbuka Valupate leh tlangval riak khâwmte kha vênghimtu sipai (Standing army and police) an lo ni a, khua leh khua an indovin an inrûn fo thin. Sa leh râl a tam a, sakei huai a tlain in hnuaia an ran vulh a lâksak fo bawk. Chu vangin, an tanrual loh chuan an nung khaw chhuak lo vang. Sa huai a lo tla emaw, râl khêl thâwm a awm emaw a nih vaih chuan Zawlbuka tlangval riak khâwmte kha a su kiangtu tur an ni. Nghalpuiin khawichhûnmui bu a rûn a, an phu dual ang hian tlangval riak khâwmte kha thih ngamin an che var thin. Tunah erawh chuan tlawmngai kher lo pawh khan nuam takin a lo nun theih toh a, ral-rel, ramchhuah a lo ngai ta lova, Kan hnathawhna te’n tlawmngaihna an phut (demand) kher ta lo.

3.2.      Hnam kalphung (culture)-in tlawmngaihna a siam
Mizo te hi a huhova cheng thin hnam (Communitarian society) kan ni a. Hnam dang ngaihtuah chuan nun ho pawh kan thiam hle. Kan hnam kalphung (culture) hi kan tualzâl nun (social life) leh kan sakhua (religion) tang kawpin a siam an ni. Hmanlai chuan Kawtchhuah pakhat zawhin tuklawr ram neiin feh kawng pakhat an lo zawh ho dial dial a. An inlâwm a, an thawk ho va, pahmei leh hmeithai, damlo leh thawk thei lote tanpuiin an inkhai chhuak a. An thurin pawh a sei lo “Sem sem dam dam, ei bil thi thi” tih a ni. Nun ho dan an thiam loh chuan an ding khaw chhuak lo vang. Sakhua lamah pawh an lêntlâk a rual a, pialral kai loh an hlau va; pial ralah fai hawt (fai sa)-a châwm an nih theih nan in lama thangchhuah (khuangchawi) emaw, ram lama thangchhuah (sa chi kim kah) emaw chu an inelna ber a ni. Tunah erawh chuan Khawvel khawthlang ramin nasa takin min awp bet ta, westernization chuan min chim nasa ta a, privacy tih te, individualism, privatization tih te chu kan ideology lo niin kan society nasa taka thlak danglam a lo ni ta. Khawhar in riah te, thlanlaih te chu Mizoram veng tam takah tlansan mek a ni ta. Khawhar chhungte pawhin riahpui kher an duh lo tan zawk ta tlat a ni.

3.3.      Zawlbuk leh tlawmngaihna
Hmanlai chuan Khaw lian deuhvah chuan Zawlbuk pahnih/pathum thlengin a awm. Zawlbuk chu an Biak In leh College a ni ringawt ti ila kan uar lutuk lo vang. Zawlbuk a ral rualin tlawmngaihna a tlahniam ti ila kan ti sual tam lovang. Rev. Lewis Evans huaihawtin June  15, 1935 khan Young Lushai Association an din a. Kum 1947 October thlaah Young Mizo Association (YMA) tiin an thlak. Amah Pu Niara hi President hmasa ber a ni nghe nghe a, Founder President a ni. Dr. J.V. Hluna chuan, “Vantlang nun thlung khâwmtu; Zawlbuk a lo bo tâk avangin kawng dang eng emaw awm tulin an hria a,” tiin a ziak. Hun inthlakthlengin Zawlbuk a her bopui avangin ‘Tlawmngaihna chher chhuahna pûm’ a chhe ta. University, College, High School leh Biak In zirtirnate chuan Zawlbuk zirtirna a thlakthleng a; mahse, tlawmngaihna kawngah chuan Zawlbuk ai an awh zo lo.

3.4.      Sorkar leh Kohhran:
Tlawmngaihna titlahniamtu berte chu sorkar leh kohhran a ni i ti leh ang. Ram ni tla sêng lova roreltu British sorkar an lo lian a, hâwng leh duh tawh lovin awmhmun an bêng bel a. Vênhimna hna chu sipai leh police kutah a lut ta si a, Zawlbuka tlangval riak khâwm tan pawh sa leh râl beih tur an nei ta lo. Thlân laih, zualkova tlân leh ruang zâwn tih te chu a tlem ta telh telh a. Tunlaiah phei chuan zualkova tlan, ruang zawn etc phei chu a bo ta, thlan laih pawh a bo tan mek chu a ni e.

Vênhimna a tha ta tih an hriat veleh Missionary-te an rawn zuang lût a. Mizo pialral aia nuam leh ropui zâwk pialral thar (Van ram) chanchin min rawn hrilh a. Literature zawng zawnga chak leh huai ber Hebrai leh Greek Baibul an rawn keng a, Mizo thu leh hla zawng zawng a lem zo vek a. Rihdil (pi leh pute thlafam lêng kaina) pawh chu Galili dil leh Jordan luiin an ûm bo va, Rihdil piah lam ram ngaia lunglêng thinte kha, “Jordan lui kamah ka ding a, ngahkhlel takin ka thlir,” kan ti ta zawk a. Lusei sakhua Muchhip tlang aiah Kalvari tlang, Chuai lo pâr senhri pâr leh Kumtluang pâr aiah Saron leh Lili pârte Zofate pangpâr huanah a vultir ta a ni. Kan sakhua hian nasa takin tlawmngaihna kha a rawn thiat a ni.

3.5.      Kan ngaihsân zawng a inthlak (Valued system)
Kan missionary te chuan lehkha min siamsakin sikul an din a. Damdawi inte an din a, sorkar hna thawh tur a lo awm ta. Kawla ni chhuak chhiara feh chhuak thin leh sadaiek hmeta hlo thlote khan ‘kâmding’ an ngaisâng lo thei lo. Tlawmngai chawimawina ‘nopui/huaino” hlawh pha aiin kâmdingin nupui a hmu tha zawk. Tlawmngaihna, dikna, rinawmna, huaisennate aiin hmuihmer hmu thei apiangin ngaihsân an hlawh a. Mipui vantlang ngaihdan (collective sense) kan zah em em pawh kha zah tur a awm ta lo. Tunlai ah ngat phei chuan tlawmngai aia ngaihsan tur hi kan ngah ta em em a ni. Officer chu naupang te mah ni se amah aia upa daih chuan Ka pu (Sir) a tih a ngai ta, Aia upa zah kan tih chu a hman theih lohna hmun a tam ta em em a ni.

3.6.      Hmasawnna hian tlawmngaihna a tibâng
Kum zabi 20-na tâwp lamah chuan khawvel hmasawnna chu a zuanin a zuang a. Kum zabi 21-naah meuh chuan hnam hnufual ber Zofate khawvel pawh thiamna sâng zêlin a tisîksawi nasa hle. Khâwl thluak nei (computer), hriattirna leh thil siamna khâwl lam chanchin zirna (information technology), boruaka radioa thla inthawn theihna (television) leh ram leh ram inkar thawh hona (international network) avangin khawvel pumpui hi thingtlang khaw tê pakhat (global village) angin an hmang thei ta. Globalised world ah kan cheng a, kan khawvel chu Post Modern world tih a lo ni hial ta mai. Tlêma changkan deuhna hmunah chuan kan thalai tam zawkte chu University leh College-a zirlai an ni a. Thlân laih nikhuaa tel thei an ni lo. Mitthi lu men te, khawhar lênpuia zai lênkhâwm te chu phût chi an ni lo. Sorkar hna thawk leh company hna thawkte an la tam deuh deuh ang a. Mizo inkawm dan pangngaia inkawm luih luih te, inrîm mai maina atana hun khawhralte chu a theih loh thawthang a ni. Kan khawsak dan a sâng ve hret hret a, zualko leh tlawmngaihna lan chhuahna ang chi kha a awm ta meuh lo a ni e. Tunlai thalaite nun hi ‘Just do it’ leh it’s my life policy hmangin kan phe dawr dawr tawh a. Hmanraw changkang leh incheina zangkhai tak tak a lo chhuak a, kan hmuh leh kan hriatna te’n min thunun thuk hle. A hmuihmer zawnga thlir pawhin engkim mai hi a Ready Made deuh vek tawh mai a nih hi. Kan Life Syle hi a thawveng hah hah tawh mai a, a danglam em em tawh a ni. Kan thangthar tam tak te nun hi chu Hostel life bak hmelhriat lo an ni. Boarding School-ah kan invawm lut hnur a, chu chuan kohhranah a titlangnel lova, zirna leh kohhran chu a inmihrang tial tial a, kan zirlaite’n kohhran huang chhungah chanvo an nei tlem tial tial ta. Tunlai kohhran hrang hrangah hian tlawmngaihna nei lo piangthar thatchhia leh kohhran upa phakar zet zet hmuh tur an awm ta zeuh zeuh mai.

4.      IN EN CHIAN A HUN:
Cheng tam tak sengin lehkha kan zira, a tha e. Secular-ah leh Bible College lamah te kan inhnim phum zung zung a, amaherawh chu hman tlak loh graduate thalai kan pung thur thur a, kut hnathawh lam kan thiam lo mai ni lovin kan hmusit mah mah hial zawk a. Hnim thlawh, pal hung, bawngtuthlawh, tuboh, ara, chem lek dan pawh kan zei lo zo ta. A thatchhe tawkin kan inzirtir a, hman tlak tak tak turin kan zir peih leh mang si lo. Thalai tha pui pui si kan zawi hnuang mai a, mahni pawh intodelh loho zingah chuan tlawmgaihna chu ‘Ka ha se’ a ni ringawt mai. Ke zungpui phut hlerh hlerh paha ngaihtuah chet chet a hun ta. Mitthi lumen zanah menpuitu kan khat pharh a, thlan lai leh kuang siam tur pawh kan inhmu zo lo thawthang a ni ta. Khawhar riahpui thuah in neitute harsatna kan siam tawh a, zualko leh mitthi sawngbawl thuah senso a turu sawt hle a, tlawmngaihna ni ve si, sawi ngam loh thil inphum a tam ta hle mai. YMA, tlawmngai pawl,  hi mi tam tak chuan political platform atan an hmang mek a, YMA in thlanah chuan nasa taka campaign thawm hriat tur a awm ta. Hnatlang kal lo chu pawisa inchawitir a ni tawh a, mitthi ral, inneih, lungphun…etc. ahte hun pek leh sum sen thilah harsatnain min chim mek tawh a ni. Dam lo kan chungchangah pawh eng emaw tal hum neih a lo tul a, chu chuan hre reng chunga hriat loh der a titul leh thin.

CONCLUSION:
A chunga kan thu buan takte hi chhura buh thlirin kan ram dinhmun kan thlir thuakna a ni a, economic, Sex Education, Ecology, Sociology, Moral Ethic leh Culture lam chen hian pulpit tlangah au chhuahpui a hun tawh hle mai. Information Communication Technology hunah hian tunlai thil leh kan kristianna hi kan hmer kawp thiam a pawimawh hle. Tlawmngaihna kan ti zing ut a, namnul thilah a kal thui tawh hle mai. Hmanlai chu hmanlai a ni a, tunlai chu tunlai a ni. Chuvangin tlawmngaihna hi kan hun mil zela kan her rem thiam a pawimawh a, chuti lo chuan “chawimawi phut tlat tlawmngaihna” hian min vet bet tlat ang tih hi phanawm tak a ni ta. Tun laia kan tlawmngaihna din hmun hi chu enchian a tul ta hle niin alang. A chhan chu, a hming mai leh run dal lek chauh a tlawmngai, inhlawhfa rawng kai kan an tak vang a ni. Mahni in tih lar tumna thil ang lek leka tlawmngaihna hi hman tum kan zingah kan tam tak em vang a ni. Kan in bih chian a tha, tan kan lak loh chuan mizo tlawmngaihna mawi, duhawm leh hmingthang thin, Mizo nih nuam min tihtirtu ber hi, tun atanga reiloteah hmuh tur pawh a awm tawh lovang a, thawnthu lek fangah a chang zo mai ang tih a hlauhawm ta hial a nih hi le.

         Kan pi leh pute zawlbuk hun laia val-upaten thalaite nuna an tuh thin ang tlawmngaihna dik leh thianghlim, mahni hmasial ngailo leh mahni hlawknatur zawng ngai lo ang chi kha, YMA hruaitute hian khawtinah, nula leh tlangval te nunah tuhin, hnai takah, hmun leh hmunah thlir a enthla chung rengin leh dawm ngai te dawm chung zelin, tan kan lak thar a ngai ta. YMA hi khawtinah tlawmngaihna tinungtu leh kengkawhtu, tlawmngaihna suak leh diklo thian faituah a tan a tul ta tak zet a ni, a ti daltu leh a ti chingpentu ni lovin.